Voir les opérateurs
    • Frontispice
    • AVANT-PROPOS
      • Remarque générale.
    • LE PHISICIEN
      • Corps humain
        • « Membres de dehors »
        • « Membres de dedens »
      • Maladies
        • Digestion
        • Respiration
        • Cerveau et nerfs
        • Cœur et sang
        • Os muscles et articulations
        • « Generacion »
        • Peau
        • Apostumes
        • Fievres
      • Traitement
        • Naturel
        • Médical
      • Maladie et santé
        • A. Nature santé et maladie
        • B. Principes et forces à l’œuvre dans la bataille pour la santé « Noblece »
        • C. Humeurs
      • Malade et médecin
        • Le bon malade
        • Entourage du malade : « presens et assistens » et « les choses de par dehors »
        • Epreuves du malade et attitude du médecin avant la crise
        • Le bon médecin
      • Pratique médicale
        • Principes thérapeutiques
        • Règles de prudence dans le diagnostic et le traitement
        • Quelques maximes. Fruit de l’expérience du médecin
    • LE COMMENTATEUR
      • A. LA LETTRE
        • Texte grec
        • « De la conscience de Ypocras ? »
        • « Diversité des escriptures »
        • Critique du texte
      • B. L’ « EXPOSICION »
        • Méfiance de la « spéculacion »
        • Magister dixit
        • Condicionner et eslargir
        • Divers moyens de « condicionner »
        • « Eslargir »
        • Expérience
        • Doutes
        • Indépendance de jugement ?
      • C. ANALYSE DE L’ « EXPOSICION » DE QUELQUES APHORISMES
    • LE « LECTEUR »
      • A. L’ORDRE
        • Cadres de l’œuvre
        • Cadres du commentaire de l’aphorisme
        • Formules de reference
      • B. LA DIVERSITÉ
        • Les personnes.
        • Illustrations : comparaisons
        • Illustrations : étymologies
        • En manière de détente
    • LES AUTORITÉS
      • A. IDENTIFICATIONS
        • 1. Hyrochlus et Chicachides et Exchisus
        • 2. Froditus
        • 3. Pitagoras, Pexagorus
        • 4. Zenon
      • B. PRÉSENCE DE GALIEN
        • Références á Hippocrate
        • Quelques traits de la section V
      • C. AUTEURS CITÉS
    • LA LANGUE
      • Les glossaires
      • Observations sur la date et le sens de quelques mots
      • Observations sur la richesse de la langue
        • Energie des procédés de formation des mots
        • Quelques familles de mots
        • Procédés d’amplification verbale
      • Appendice : Quelques definitions
        • Digestion
        • Respiration
        • Cerveau et nerfs
        • Cœur et sang
        • Os muscles et articulations
        • Peau
        • Aposturnes
    • CONCLUSION
    • TEXTE IN-EXTENSO
      • Sections V (2) et VI du Livre des Amphorismes
      • SECTION V, SECONDE PARTIE DU LIVRE DES AMPHORISMES
        • 28. Muliebra educit ex aromatibus calefacio, multociens enim ad alium utille esset, si non capitis gravedinem faceret.
        • 31. Mulier in utero habens, flebotomata abortit, sed magis cujus major est fetus.
        • 30. Mulieri in utero habenti, ab aliqua acutarum egritudinum accipi, mortale est.
        • 32. Mulieri sanguinari vomenti, menstruis supervenientibus, solucio fit.
        • 33. Mulieri menstruis defficientibus, sanguinem fluere a naribus bonum est.
        • 34. Mulieri in utero habenti, si venter fluat, multum periculum.
        • 35. Malien que a matrice molestatur, aut difficiliter generanti, sternuta-cio superveniens bonum.
        • 36. Mulieri menstrua sine colore proprio, et non secundum <tempus> semper facta, purgacione indigere significat.
        • 37. Mulieri in utero habenti, si subito marnale fiunt gracilles, abortit.
        • 38. Mulieri in utero habenti, si altera mamillarum ex gemellis gracillis fiat, alterum abortit ; et si dextra gracillis fiat, mascutum ; sed si sinistra, femellam.
        • 39. Si millier, que neque pregnans <est> nec generavit, lac habet. menstrua deffecerunt.
        • 40. Mulieribus quibus convertitur sanguis ad mamillam, maniam significat.
        • 41. Mulieri, si vis scire si concepit, quando dormitura est, da ei melli-cantum bibere ; et si quidem torsiones circa ventrem habuerit, concepit ; si vero non, minime.
        • 42. Mulier si quidem masculum conceperit. bene colorata est, si vero feminam, discolorata.
        • 43. Si mulieri pregnentis fiat herissipilla, mortale est.
        • 44. Quecumque, tenues praeter naturam existentes conceperunt, abortiunt antequam ingrossescant.
        • 45. Quecurnque vero corpus (corpus) moderate habentes, II° mense aut III° abortiunt sine occasione magnifesta, hiis cotilidones piene sunt muscilliginibus et non possunt retinere, propter grave-dinem, sed adrumpuntur.
        • 46. Quecumque vero <secundum> naturam crasse existentes non concipiunt, hiis pinguedo matricis obstruat, et priusquam extenuentur non concipiunt.
        • 47. Si matrix in vertebro ponita saniem facit, neccesse est commotum emagnatum ; emag. : sanguinem fieri.
        • 48. Fetus mares in dextris, femine vero in sinistris.
        • 49. Matricis ad precipitaciones, obiarmicum apponens aprehendite os et nares.
        • 50. Mulieri si vis menstrua retinere, sciciam majorem ad mamillas appone.
        • 51. Quecumque in utero habent, hiis matricis clauditur os.
        • 52. Mulieri in utero habenti, et lac ex mamillis multum fluens, debillem fetum significat ; si vero dura fuerunt ubera, sanum fetum significat.
        • 53. Quecumque corrupture sunt fetus, hiis ubera gracilia fiunt ; si vero rursus dura fiant, dolor fit in uberibus, et in vertebris, aut in genibus, aut in oculis, et non corrompuntur.
        • 54. Quibusquecumque os matricum durum est, neccesse est os matrici claudi.
        • 55. Quecumque, in utero habentes, a febre accipiuntur et fortiter calle-fiant sine occasione magnifesta, generant difficiliter et periculose, aut abortiunt periclitantes.
        • 56. In fìuxu muliebri, spasmus et animi deffeccio si supervenerit, malum.
        • 57. Menstruis pluribus evenientibus, accidunt egritudines, et non evenien-tibus, a matrice accidunt egritudines.
        • 58. In anno fleugmone paciente et matrice fleugmonem paciente, stran-guria supervenerit ; et in renibus saniem, stranguria accidit ; et in épate fleugmone paciente, singuttus accidit.
        • 59. Mulier autem si non acceperit in utero, vellis autem scire si accepit, contegens vestimentis subfumigua eam aromatibus deorsum ; et si quidem transire videatur odor ad os et nares per corpus, cognosce eam quoniam non propter se non generat.
        • 60. Mulieri in utero habenti, si purgaciones exeunt, impossibile est fetum esse sanum.
        • 61. Mulieri si purgaciones non exeant, neque rigore neque febre super-veniente, anxietates angustie vero et ablwminaciones et defecciones animi et acciderint, reputa hanc in utero habere.
        • 62. Quecumque frigidas et dempsas matrices habent non concipiunt propter frigiditatem ; et quecumque humidas habent matrices (non) concipiunt, extinguitur (enim) in eis semen ; et quecumque matrices magis siccas habent et ardentes non concipiunt, indigencia enim nutrimenti corrumpitur semen ; quecumque vero ex utrisque temperiam habent moderate hujusmodi generantes fiunt.
        • 63. Similiter autem in maribus ; aut propter roritatem spiritus extra fertur ut non incidant semen ; aut propter dempsitatem diffunditur humidum extra ; aut propter frigiditatem non calefit ita ut congregetur ad locum hune ; aut propter calliditatem hoc ipsum fit.
        • 64. Lac dare caput dolentibus malum ; malum vero febricitantibus, et quibus ypocundria suspensa rugiunt, siticulosis ; malum vero in quibus fellei secessus et in accutis febribus, et quibus sanguinis multa effusio facta est ; competit vero ptisicis non valde febricitantibus ; dare vero in febribus longis, nullo predictorum signorum, et extra racionem tabefactis.
        • 65. Quibuscumque in vulneribus tumores apparent, non valde spasmantur neque insaniunt ; hiis vero non apparentibus repente, spasmantur ; quibus quidem retro apparentibus, spasmi et thethani fiunt ; quibus in priori parte, mania et dolor lateris acutus, aut empisma, aut dis-sinteria, si rubei fuerint tumores.
        • 66-67.Si in vulneribus malis et fortibus existentibus, tumor non appareat, hoc magnum malum est. Laxa bona, cruda mala.
        • 68. Posteriora capitis dolencia, in fronte recta vena incisa juvat.
        • 69. Rigores qu’idem, in mulieribus incipiunt ex lumbis magis et per dorsum ad caput ; sed et viris, rétro, magis quam in posteriore parte capitis corporis, velut cubitorum, coxarum ; sed cutem rarem declarat pillus.
        • 70. A quartanis habiti non valde a spasmis accipiuntur ; si vero appre-henduntur prius et spasmantur, quartana solvitur.
        • 71.Quibus coda circumtenduntur, sicca et dura, sine sudore finient vitam. Quibus relaxata et rara, cum sudore vitam finient.
      • SECTION VI LIVRE DES AMPHORISMES
        • 1. In diuturnis lienteriis oxizemia superveniens prius vero non existens, signum est bonum.
        • 2. Quibus nares humide natura et semen <umidum> sanis egrius ; quibus vero contra, salubrius.
        • 3. In dissinteriis longis, cibi abstinencia malum ; cum febre, pejus.
        • 4. Circumfluencia vulnerum mala consuetudinis mala sunt.
        • 5. Dolores in lateribus, et in pectoribus, et in aliis partibus, si multum differunt ad sanandum, mali sunt.
        • 6. Nefretici, et circa vescicam dolores, laboriose sanantur in senibus tamen.
        • 7. Dolores et tumores circa ventrem existentes, superiores quidem leniores, non superiores vero forciores.
        • 8. Idropicis que nascuntur in corpore vulnera non facille sanantur.
        • 9. Late pustule non valde pruriginose facillius sanantur.
        • 10. Caput dolenti et circumdolenti sanies, aut aqua, aut sanguis, diffluens secundum aures, aut secundtim os, solvit egritudinem.
        • 11. Mellancolicis, et freneticis seu nefreticis, emorroides innate bonum
        • 12. Emorroydes sananti antiqnas, si non una relicta fuerit, periculum est ydropisim fieri aut ptisim aut maniam.
        • 13.Singultu habito, strenutacio solvit egritudines.
        • 14. Ab ydroppe habito, secundum venas in ventrcm aqua fluente solucio fit.
        • 15. A dyarria habito diuturna, spontaneus vomitus superveniens solvit egritudinem.
        • 16. Pleuretide superato aut pleuripleumonia, diarria superveniente malum.
        • 17. In oculis paciente, a diarria capi bonum est.
        • 18. Vesicam incisam, aut cerebrum, aut cor, aut diafragmum, aut renes, aut aliquod intestinorum gracillium, aut ventrem, aut epar, mortale est.
        • 19. Quando fuerit incisum os, aut cartillago, aut nervius, aut maxille tenues, aut prepucium, non crescunt neque conglutinantur.
        • 20. In ventrem si sanguis effundatur prêter naturam, necesse est in saniem converti.
        • 21. Maniacis aut emorroidibus [aut] maricibus varicibus innatis, fit manie solucio.
        • 22. Quicumque dolores a dorso in cubitis transeunt, fiebothomia solvit.
        • 23. Si timor et pusillanimitas multum tempus perficiunt, hujus modi melencolici.
        • 24. Intestinorum si qui incidantur gracillium, non amplius conglutinantur.
        • 25. Erisipillam extrinsecus factam intus converti non bonum ; intrinsecus vero extra converti bonum est.
        • 26. Quibuscumque in causone tremores punt, alienacio solvit.
        • 27. Quicumque empici aut ydropisi uruntur aut inciduntur, hiis effluente sanie aut aqua multa repente, pereunt.
        • 28. Eunuchi non podagrisant neque calvi fiunt.
        • 29. Mulier non podagrisat si non menstrua ci defecerint.
        • 30. Pueri non podagrisant ante affrodissam.
        • 31. Dolores oculorum, meri pocio, aut lavacrum, aut pyria, aut flebot-homia, aut farmacia solvit.
        • 32. Trauli et dyarria maxime capiuntur longua.
        • 33. Acide eructantes non valde pleurettici fiunt.
        • 34. Quicumque calvi fiant, hiis varices magne non nascuntur ; quibus calvis existentibus, varices magne innascuntur et rursus capillati fiunt.
        • 35. Ydropicis tussis superveniens, malum ; precedons vero, sine malo.
        • 36. Dissurriam flebothomia solvit ; incisa vero vena interius que est sub talo.
        • 37. A squinante habito, tumorem fieri in guture bonum ; exter. enim convertitur morbus.
        • 38. Quibuscumque absconditi et cancri fiunt non curare melius est ; curati enim citius pereunt ; non curati vero, multum tempus perficiunt.
        • 39. Spasmus fit ex plenitudine et evacuacione ; ita et singultus.
        • 40. Quibuscumque dolor sub ypocundriis fit sine flegmone, hiis super- veniens febris solvit dolorem.
        • 41. Quibuscumque sanies facta in corpore non manifestatur, aut propter spissitudines sanei aut loci fit.
        • 42. Ictericis, si epar durum sit, malum.
        • 43. Quicumque splenetici a dissinteria capiuntur, hiis superveniente dissin- teria longua, ydrops innascitur aut lienterie et pereunt.
        • 44. Quibuscumque ex stranguria yleos innascitur, hii in VII diebus pereunt, si non febre superveniente multa urina fluxerit.
        • 45. Vulnera quecumque annua fuerint vel longius tempus habent, os neccesse est emicti et cicatrices cavas fieri.
        • 46. Quibuscumque gibbi ex asmate fiunt aut tussi, ante juventutem pereunt.
        • 47. Quibuscumque flebothomia aut farmacia confert, hos veree flebot-homare aut farmaciam dare convenit.
        • 48. Splenetticis, superveniens dissinteria bonum.
        • 49. Quecumque podagrice egritudines fiunt, hec in XL defervescentibus.
        • 50. Quibuscumque sursum cerebrum convertitur, neccesse est febrem et vomitum supervenire.
        • 51. Quibuscumque sanis dolores repente fiunt in capite, et continuo sine voce fiunt et stertunt, in septem diebus pereunt, si non febris acceperit.
        • 52. Attendere oportet autem indicia oculorum in sompnis ; si enim aliquid albi appareat commissis palpebris, et ex diarria existente aut farmacie pocione, malum signum est et mortale.
        • 53. Dissipiencis cum risu quidem facte securiores, que vero curri solicitudine moleste sunt.
        • 54. In accutis passionibus cum febre, luctuosa supiria malum.
        • 55. Podagrica et maniaca vere et amptonno moventur, ut in pluribus.
        • 56. ln melancolicis egritudinibus, ad hcc periculose fiunt erupciones, aut appoplexiam aut spasmuin aut temutatem significant aut maniam.
        • 57. Appopletici maxime fiunt in etatibus a XL annis usque ad LX.
        • [169Vbl 58. Si omentum eruperit, neccesse est putreffieri.
        • 59. Quibuscumque a sciatica molestatis vertebrum resilit, rursum incidit, hiis muscillagines facte sunt.
        • 60. Quibuscumque a sciatica molestatis et vertebrum foras resilit, hiis tabescit crux et claudicant si non urantur.
    • GLOSSAIRES
    • GLOSSAIRE MÉDICAL
    • GLOSSAIRE DIDACTIQUE
    • TABLE DES MATIÈRES
Les Commentaires de Martin de Saint-Gill…
Vous n'avez pas accès à lecture de cet ouvrage

Pour citer ce chapitre :

Lafeuille, Germaine.
Chap. « Page de titre () » in Les Commentaires de Martin de Saint-Gille sur les Amphorismes Ypocras.
Genève: Librairie Droz, 1964
9782600030007

Pour citer un extrait :

Les numéros de pages de la version papier ont été insérés en petits caratères gris au fil du texte et les numéros de notes conservés à l'identique.

Ce contenu numérique peut donc être cité de la même manière que sa version papier.

PDF généré dans le cadre de la licence nationale Istex, depuis le XML-TEI des portails Droz

© Librairie Droz S.A. Tous droits réservés pour tous pays.

La reproduction ou représentation de cet article, notamment par photocopie, n'est autorisée que dans les limites des conditions générales d'utilisation du site ou, le cas échéant, des conditions générales de la licence souscrite par votre établissement. Toute autre reproduction ou représentation, en tout ou partie, sous quelque forme et de quelque manière que ce soit, est interdite sauf accord préalable et écrit de l'éditeur, en dehors des cas prévus par la législation en vigueur en France. Il est précisé que son stockage dans une base de données est également interdit

Travaux d'Humanisme et Renaissance
LXVI
Germaine Lafeuille
Les Commentaires de Martin de Saint-Gille sur les Amphorismes Ypocras
LIBRAIRIE DROZ
11, rue Massot
GENÈVE
1964
Copyright (1964) by Librairie Droz S.A., 11, rue Massot, Genève.
Version numérique : Copyright 2015 by Librairie Droz S.A., 11, rue Massot, Genève.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced
or translated in any form, by print, photoprint, microfilm, microfiche or any
other means without written permission from the publisher.

Enregistrer la citation

     

Ajouter une note


Signaler une coquille

     

Ajouter une note


L'enregistrement à été ajouté à votre page de citations

La coquille à bien été signalée à l'éditeur. Merci !

Aide